1 mart ,27 sayı,2 sayfa,3.sütün.

Düvel-i İtilafın, yarın Rusya ve İslam meseleleri karşısında vaziyeti ne olacaktır ? Yeni Hükûmetin, kendisine irad etmeye (söylemeye) karar verdiğimiz bu iki suale mümkün mertebe sarahatle (olabildiğince açık) cevap vermesi icab eder .

Ruslarla münasebatımızda (ilişkilerimizde) her gün muhtelif bir karar karşısında bulunuyoruz. Dünkü kararda Moskof kooperatifleri ile münasebat-ı ticariyeye (ticari ilişkilere) girişilecekti ve bu, sulhun az çok bir neticesi idi.

Bu gün gazeteler bize , bir İngiliz ordusunun Karadeniz sahiline ihracını (gönderildiğini) ve müttefik donanmanın mezkûr (adı geçen) denize sevkini, Rus cephesindeki Leh ordusunun takviyesini bildiriyorlar.

Artık kat’i bir karar vermek lazımdır. Hâlâ, muasır medeniyete karşı olan bu hareketle cihan harekât-ı iktisadiyesinin akamete (dünya ekonomik hayatının verimsizliğe) uğratılması devam edecek mi , yoksa şarkta meydana gelen büyük içtima (toplanma-bir araya gelme) ve siyasi infialin inkişafına müsaade olunacak mı (patlamanın gelişmesine izin verilecek mi)?

Müslüman ve Arap memleketlerinde cereyan eden hadisat, sulh-u umumi ( meydana gelen olaylar, genel barış) için daha az ehemmiyetli değildir. Fransa hükûmeti için mühim olan şey Suriye meselesini halletmektir. Bu meselenin hatt-ı esasiyesini ( önemli çizgisini) hülâseten zikr edelim. (özetleyerek söyleyelim)

1915-1916 Fransa-İngiltere-Rusya itilafı bize Asya-i Sagir'de (Küçük Asya'da) Kürdistan’a ve Acem hududuna kadar temadi eden (uzayan) bir nüfuz mıntıkası veriyordu.

Muhakkak olan bir şey varsa o da General Gouraud (Guro) ‘un (*), bundan bir kaç ay evvel Suriye’ye, Meclis-i Meb'usanca meçhul bulunan bir selahiyyetle gitmesidir. Yine muhakkak olan bir şey varsa, oda çakan şimşeklerle ecnebi gazetelerden anladığımıza göre, oralarda Türklerden kurtulan Arapların bâdema (bundan sonra) tamamiyle müstakil yaşamak üzere bize kıyam etmeleridir.(baş kaldırmalarıdır.)

Bu iki deliliğe karşı biz bütün kuvvetimizle hücum edeceğiz. Fransa ile Araplar arasında bir harbi ve hareketi kim müşahade etmiyor , bu dakikada Suriye’de silahlar patlıyor, müsademeler (çarpışmalar) birbirini takib ediyor .

Araplar hızmet-i mecburiye-i askeriyeyi (zorunlu askerlik hızmetini) kabul etmişlerdir. 100 000 den fazla asker çıkarabiliyorlar . Zaten yorgun olan memleketimizin yeni bir gaileye takat ve tahammülü yoktur.

(*) Gouraud (Henri Eugene): Fransız General. Çanakkale savaşlarında sağ kolunu kaybetti. 1919-1923 yılları arasında, Suriye Yüksek komiserliği görevinde bulundu.